بررسی مفهوم هویت در مجموعه داستان‌های قصه‌های شیرین مغزدار و قصه بازی شادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

یکی از موضوع‌های اساسی دنیای مدرن، مسئله‌ی هویت است که در این مطالعه به بررسی این مسئله در داستان‌های کودک پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکردی غیر‌پیدایشی، مولفه‌های هویت ملی در داستان‌های یادشده، بررسی شده است. هم‌چنین چگونگی توجه نویسندگان داستان‌های کودک به شکل‌دهی هویت ادبیات کودک ایران، مورد پژوهش قرار گرفته است. به‌منظور داده‌کاوی، پژوهش‌گر از روش تحلیل محتوای قیاسی مایرینگ و تحلیل تاملی و برای داده‌یابی از روش اسنادی بهره گرفته است. پژوهش‌گر، خود، ابزار پژوهش بوده است. نمونه از نوع هدفمند بوده که ده داستان را شامل می‌شود که مربوط به دو مجموعه‌ی "قصه‌های شیرین مغزدار" اثر علی اصغر سیدآبادی و " قصه بازی شادی" اثر مرتضی خسرونژاد است. نتایج نشان داد که در این داستان‌ها، مولفه‌های هویت ملی وجود دارد که بسامد آن در داستان‌های سیدآبادی از خسرونژاد، بیشتر است. از طرفی، تنوع و گستره‌ی توجه به گفتگوهای سه‌گانه در شکل‌دهی به هویت ادبیات کودک، در آثار خسرونژاد بیشتر از سیدآبادی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Identity in Iranian Children's Fictions

نویسندگان [English]

  • Mokhtar Zakeri
  • Babak Shamshiri
Shiraz University
چکیده [English]

 
 

Zakeri* B. Shamshiri**

Shiraz University
 
Abstract
The question of identity is one of the major issues of the modern world which many thinkers have concentrated on. In this study, components of national identity in children's fiction have been studied through non-emergent approach. It is also discussed how the writers of children's fiction shape the identity of children's literature. For data collection the documentary method and for data analysis, deductive content analysis suggested by Mayring and reflective analysis have been used. Purposive sample included ten fictions. The results show that in these fictions elements of national identity are present and the frequency of component's national identity in Seidabadi's fiction is more than Khosronejad's fiction.  However, there is more variety and scope of dialogue in shaping the identity of children in Khosronejad's fiction.
 
 
 
* PhD student of Philosophy of Education, mokhtarzakeri@yahoo.com
** Associate Prof. of Philosophy of Education, bshamshiri@rose.shirazu.ac.ir

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords : Identity¸ National Identity Components¸ Children's Fiction¸ Identity in Children's Literature
ابوالحسنی، حسن. (۱۳۸۷). «مولفه های هویت ملی با رویکردی پژوهشی». فصل‌نامه‌ی سیاست، شماره‌ی ۴، صص۱-۲۲.
امین، سیدحسن. (۱۳۸۴). «نقش شعر کلاسیک فارسی در هویت ملی». حافظ، شماره‌ی ۱۶، صص ۵-۸.
بین بریج، جویس و همکاران. (۱۳۸۱). «روند شکل‌گیری هویت ملی مردم کانادا در کتاب‌های کودک». ترجمه‌ی شقایق قندهاری، کتاب ماه کودک و نوجوان، صص ۱۶۴-۱۶۸.
پاک‌پور، مانیا. (۱۳۸۹). «هویت‌بخشی و قهرمان‌پروری در ادبیات کودک و نوجوان». کتاب ماه کودک و نوجوان، صص ۵۶-۵۸.
پایور، جعفر. (۱۳۸۰). شیخ در بوته. تهران: اشراقیه.
جمالی، فروغ الزمان. (۱۳۹۰). «چهره‌ی کودک در افسانه‌های بازنویسی‌شده و بازآفرینی‌شده». روشنان، شماره‌ی 11، صص ۵۵-۷۵.
خسرونژاد، مرتضی. (۱۳۸۲). معصومیت و تجربه. تهران: مرکز.
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۷). دیگرخوانی‌های ناگزیر. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۸). آی بدو که دوغ آوردم قصه‌ی دروغ آوردم. مشهد: آستان قدس رضوی (به‌نشر).
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۸). پسرا شیرن مثل شمشیرن دخترا موشن مثل خرگوشن. مشهد: آستان قدس رضوی (به‌نشر).
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۸). دلت می‌خواد ماست بخری یک قصه‌ی راست بخری. مشهد: آستان قدس رضوی (به‌نشر).
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۸). عروس تو از من آواز من از تو. مشهد: آستان قدس رضوی (به‌نشر).
ـــــــــــــــــ (۱۳۸۸). منم موش گرسنه می‌خورمت درسته. مشهد: آستان قدس رضوی (به‌نشر).
رجایی، فرهنگ. (۱۳۸۵). مشکله‌ی هویت ایرانیان امروز. تهران: نی.
رستگاری فسایی، منصور و اثنی عشری، اطلس. (۱۳۸۴). «هویت ایرانی در ادب فارسی تا حمله‌ی مغول». فصل‌نامه‌ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، صص ۷۰-۸۰.
رضایی، سیدمحمد و جوکار، محمدصادق. (۱۳۸۸). «بازشناسی هویت ملی در قانون اساسی». فصل‌نامه‌ی مطالعات ملی، شماره‌ی ۴، صص ۵۶-۸۸.
سیدآبادی، علی‌اصغر. (۱۳۸۸). «ادبیات کودک و نوجوان و هویت تجویزی». پژوهش‌نامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان، شماره‌ی ۲۲، صص ۳۷-۴۲.
ـــــــــــــــــــــ (۱۳۸۸). بچه‌های بز زنگوله‌پا کجا بودند؟. تهران: افق.
ـــــــــــــــــــــ (۱۳۸۸). خاله‌سوسکه با کی ازدواج کرد؟. تهران: افق.
ـــــــــــــــــــــ (۱۳۸۸). خرس دانا چرا به این روز افتاده‌بود؟. تهران: افق.
ـــــــــــــــــــــ (۱۳۸۸). روباه غذای لک‌لک را چه جوری خورد؟. تهران: افق.
ـــــــــــــــــــــ (۱۳۸۸). کدو قلقله‌زن کی برگشته‌بود؟. تهران: افق.
شمشیری، بابک. (۱۳۸۷). درآمدی بر هویت ملی. شیراز: نوید.
علم، محمدرضا و جودکی محمدعلی. (۱۳۸۸). «مؤلفه‌های هویت ملی در دیوان عارف قزوینی». فصل‌نامه مطالعات ملی، سال 10، شماره‌ی ۳، صص ۱۶۰-۱۷۶.
علیخانی، علی‌اکبر. (۱۳۸۳). مبانی نظری هویت و بحران هویت. تهران: پژوهشکده‌ی علوم انسانی و اجتماعی.
کالر، جاناتان. (۱۳۸۲). معرفی بسیار مختصر نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: مرکز.
گودرزی، محمود و همکاران. (۱۳۸۹). «بررسی هویت دینی و ملی جوانان کشتی‌گیر و فوتبالیست شهر تهران». فصل‌نامه‌ی المپیک، شماره‌ی ۳ ، صص۲۱-۳۱.
نصری، قدیر. (۱۳۸۸). «مبانی هویت ایرانی». فصل‌نامه‌ی مطالعات ملی، شماره‌ی ۳، صص ۱۹۰-۱۹۹.
Mayring,  Philipp. (2000). Qualitative content analysis. Forum Qualitative Social  Forschung. 1(2).
Maykut, P. and Morehouse, R. (1994). Beginning Qualitative Research. London: The Falmer Press.